Tsjetsjeense dictator Kadyrov kondigt muziekverbod aan

"Kadyrov is een megalomane dictator", zegt Sjeng Scheijen, expert in Slavische culturen. "Hij is geobsedeerd door het idee van een zuivere Tsjetsjeense volkscultuur en ziet zichzelf als de bewaker daarvan."

Bij die cultuur passen volgens het Tsjetsjeense Ministerie van Cultuur geen andere muziekculturen. Scheijen: "Blijkbaar hebben ze bedacht dat ze Westerse muziek dan het best kunnen uitbannen door bepaalde tempi te verbieden."

Symfonieorkesten

Of symfonieorkesten in Tsjetsjenië zich ook aan die ban moeten houden, is onduidelijk. Scheijen kan daar in de Russische media geen aanwijzingen voor vinden. "In de Sovjet-Unie hadden al die deelrepubliekjes een opera en een redelijk goed symfonieorkest. Er werd nationale muziek gespeeld, maar ook Russische componisten en Brahms en Mozart."

Hij betwijfelt of die orkesten er nu nog zijn. De eigen website van het symfonieorkest werkt niet meer en op de website van de concertzaal, de Tsjetsjeense Staatsfilharmonie, wordt het orkest vermeld naast een foto van een uitgedund ensemble, met nog twee koperblazers en één contrabassist. Scheijen: "Het enige aangekondigde concert heet 'Tsjetsjeense motieven' met onder andere muziek van Umar Beksultanov, de componist van het Tsjetsjeense volkslied. Ik ga ervan uit dat dit concert zich dus aan de nieuwe regels over tempi moet houden."

Scheijen vraagt zich af of de dirigent van het orkest, de oudgediende Valeri Chlebnikov, het nog aandurft om in de nabije toekomst Beethoven of Tsjaikovski te programmeren.

Volkslied

Wat mag er dan nog wel klinken in Tsjetsjenië? Ook dat is onduidelijk. Zo zouden de meeste opnames van het volkslied van de Russische federatie en ook van dat Tsjetsjenië al te langzaam gaan om door de staat toegestaan te worden.

En kijk je naar de lezginka, een nationale dans uit de Noord-Kaukasus, waar Tsjetsjenië ligt, dan gaat dat tempo juist veel te snel. Tenzij je het ritme halveert, legt muzikant Adam Neely uit in een YouTube-video. Het ligt er maar aan hoe je lichaam de beat interpreteert.

Het is volgens Neely trouwens niet ongewoon dat een overheid muziek probeert te reguleren op zo'n theoretische manier. Ook jazz en bepaalde dansen werden in de Amerikaanse staat Iowa verboden op basis van het aantal maten per minuut, uit angst voor moreel verval door deze stijlen. En in het Verenigd Koninkrijk werd repetitieve muziek verboden in de jaren '90 om de ravecultuur tegen te gaan.

Wet voor de bühne

Volgens Scheijen heeft de Tsjetsjeense ban puur met nationalisme te maken, niet met religie. "Het gaat om het precies willen definiëren van je eigen cultuur om daarmee het verschil met andere culturen groter te maken. Het kan ook heel goed dat zo'n wet puur en alleen een stunt is voor de bühne en deze nooit wordt uitgevoerd."