Muziek bij de werelderfgoedstatus van een planetarium
- Klassiek
- Muziek bij de werelderfgoedstatus van een planetarium
Het Eise Eisinga Planetarium in Franeker is door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed. Het is het oudst werkende planetarium ter wereld. Hans Haffmans ging er eerder op bezoek en vertelde over het populaire orkestwerk waar je onmiddellijk aan denkt: The Planets van Gustav Holst.
Tussen 1774 en 1781 bouwde wolfabrikant en zakenman Eise Eisinga het ingenieuze planetarium in zijn eigen woning in Franeker. Het is een astronomisch uurwerk dat wordt aangedreven door een slingeruurwerk. Tot op de dag van vandaag geeft het een goed beeld van de posities van de zon, de maan, de aarde en de vijf andere planeten die destijds bekend waren.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Zevendelige suite The Planets
Gustav Holst schreef zijn zevendelige suite voor groot orkest The Planets in 1916. Ieder deel is verbonden met een ondertitel, die iets vertelt over de sfeer van de muziek.
Mars - The Bringer of War
Venus - The Bringer of Peace
Mercury - The Winged Messenger
Jupiter - The Bringer of Jollity
Saturn - The Bringer of Old Age
Uranus - The Magician
Neptune - The Mystic
Volgorde
De indeling van het stuk is een onderwerp op zich. Holst koos niet voor de volgorde van het zonnestelsel, maar hield waarschijnlijk qua tempi de volgorde van een symfonie aan. Mars – Allegro; Venus – Andante; Mercury – Allegretto/presto, scherzo en Jupiter: Allegro.
Ver na de première van het werk werd Pluto ontdekt. Dat gebeurde in 1930, maar Holst piekerde er niet over om alsnog een deel aan zijn opus toe te voegen. De Engelse componist Colin Matthews componeerde een achtste deel voor het stuk: Pluto, the Renewer. Daarmee wordt een uitvoering van The Planets vaak afgesloten. Maar misschien had Holst groot gelijk door Pluto er niet bij te betrekken, want sinds 2006 is het geen planeet meer, maar een dwergplaneet.
NTR ZaterdagMatinee
Het stuk is zelden in Nederland te horen. Uitzondering was de NTR ZaterdagMatinee van krap twee jaar geleden. Het Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor onder Anthony Hermus voerden het werk uit in Het Concertgebouw. Luister de uitvoering hieronder terug.
NTR ZaterdagMatinee - Wereldpremière: Carnival of Shades, en The Planets
Simon Rattle nam het werk op met de Berliner Philharmoniker en het Rundfunkchor Berlin. De dirigent vroeg aan moderne componisten om asteroïden aan de compositie toe te voegen. Het resulteerde in fascinerende composities van Kaija Saariaho (Finland, 1952), Matthias Pintscher (Duitsland, 1971), Mark-Anthony Turnage (Engeland, 1960) en Brett Dean (Australië, 1961).
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
