De klassieke muziekboeken van 2022

Musiceren en de muziekwereld

Een merkwaardig leven lang klassiek

De Amerikaanse pianist Jeremy Denk heeft een New York Times-bestseller geschreven over zijn leven, en die verscheen dit jaar in het Nederlands. Hij beschrijft onder meer zijn ontdekking van de magie van muziek en zijn worsteling met de noten. Daarin ziet hij parallellen met zijn eigen groei naar volwassenheid. Hij bespreekt ook het gevaar van perfectie en het karakter van de melodie, die hem doet denken aan de balans tussen stabiliteit en nieuwe ontdekkingen.
"Biografieën van musici gaan meestal óf over hun geweldige succes óf over hun positie als buitenstaander die ondanks alles bekendheid krijgt", schrijft de Britse krant The Guardian. "Denks boek is een uitzondering."

Op 11 juli vertelde de gerenommeerde pianist zelf erover in Podium:

Strijkkwartetten in Nederland

Een prachtig boekwerk met een volledig overzicht van het strijkkwartetleven. Willem Korthals Altes geeft een blik achter het podium en zet de dertig kwartetten die Nederland rijk is in beeld. Hij sprak met leden van strijkkwartetten en de organisatoren achter de schermen en verzamelde ontzettend veel foto's bij elkaar. Een levendig boek, niet alleen voor de kenners maar ook voor de geïnteresseerde concertbezoekers.

Van exclusief naar inclusief

Aan de hand van tien spraakmakende interviews onderzoekt Stephan Sanders de kwestie diversiteit in de klassieke wereld. Hij spreekt grote namen, zoals sopraan Claron McFaddon, dirigent Jaap van Zweden en mezzosopraan Tania Kross. Hoe is het nu om als gekleurd persoon rond te lopen in Het Concertgebouw, hoe verander je de klassieke muziekwereld, waaróm moet het veranderen? Aanvankelijk gepubliceerd in De Groene Amsterdammer, zijn ze nu verzameld in één boek.

Stephan Sanders vertelde er uitgebreid over, te gast bij NTR Podium op 30 december:

Moderne muziek

Weinberg, Sjostakovitsj en Stalin: een muzikaal trio

Aandacht voor Mieczyslaw Weinberg, de Joodse componist uit Polen die gebukt ging onder het anti-semitisme en het bewind van Stalin. Bijna vergeten, maakt zijn oeuvre inmiddels een opmars. Sjostakovitsj bewonderde hem al, ze werkten 35 jaar lang samen en lieten elkaar hun werk zien voor publicaties. Het boek is geschreven door Jan Auke Walburg.

Over de grens

Dap Hartmann verzamelde vijf jaar lang zijn gesprekken met Reinbert de Leeuw en tekent de woorden nu op, anderhalf jaar na de dood van Reinbert de Leeuw. Een bepalend dirigent en componist van Nederland brengt zo, postuum, zijn laatste krachtige pleidooi voor experimentele 20ste-eeuwse muziek. De Volkskrant schrijft: "De muziek die ze bespreken, wil je als lezer onmiddellijk gaan beluisteren."

Dap Hartmann sprak uitgebreid over het boek bij Podium op 28 september:

Kinderboeken

De mooiste verhalen uit de klassieke muziek

In deze bundel staan acht sprookjes van de oorspronkelijke cd-boeken: Assepoester, De notenkraker, De schilderijententoonstelling, Doornroosje, Peer Gynt, Peter en de Wolf, Het carnaval der dieren en Het zwanenmeer. Nu niet alleen opgeschreven door allerlei bekende auteurs van kinderboeken, maar ook rijkelijk geïllustreerd door onder andere Thé Tjong-Khing en Sieb Posthuma. Het boek staat garant voor veel kijkplezier bij iedereen van vier jaar en ouder.

Het Verhalen Orkest

De serie van Het Verhalen Orkest brengt eveneens bekende muziekstukken en ballet voor iedereen van vier jaar en ouder. Het leuke is dat elke bladzijde muziek bevat: druk de muzieknoot in en er klinkt geluid. Ze trappen dit jaar af met Carnaval der dieren, en volgend jaar komen onder andere De toverfluit en De vier jaargetijden aan bod. De boeken komen van de hand van Jessica Courtney-Tickle en worden nu dus vertaald.

Klassiek en Romantiek

Klassieke meesters

De Vlaamse musicoloog Yves Knockaert onderzoekt de compositieprocessen van de grote componisten. Hoe beïnvloedden ze elkaar? Wie reageert op de smaak van het publiek, en hoe? Waar haalt de componist zijn ideeën en inspiratie vandaan? Geen biografieën dus, maar het grote verhaal van de klassieke muziek.

De Hollandse Chopin

Dit boek geeft aandacht aan de vergeten componist en schilder Gerard von Brucken Fock, door Edvard Grieg 'de Hollandse Chopin' genoemd. Eric L. Matser schreef de biografie en herontdekt zijn oeuvre. Bij het boek wordt een cd geleverd met onder andere opnamen uit de opera Jozal en tien late piano preludes van zijn hand.

Wagner en Mahler: in de ban van het Gesamtkunstwerk

De Utrechtse musicoloog Eveline Nikkels weet alles over Gustav Mahler en onderzoekt in dit boek een belangrijk voorbeeld voor zijn werk. Naast Beethoven noemde hij namelijk ook Richard Wagner als held. Wat zijn de overeenkomsten, wat zijn de invloeden? En heeft Mahler succesvol in die voetstappen kunnen treden?

Barokmuziek

George Friedrich Händel: de jonge jaren

Ignace Bossuyt is de andere Vlaamse musicoloog die dit jaar een boek heeft gepubliceerd. Een biografie over George Friedrich Händel, waarin zijn jonge jaren aan bod komen. Bossuyt stelt dat zijn vroege composities ondergewaardeerd worden. Hij plaats zijn leven en werk tegen de politieke, religieuze en culturele achtergrond van die tijd, de vroege achttiende eeuw.

Collegium Vocale Gent

Dirigent Philippe Herreweghe blikt terug op zijn leven en werk. In 1970 richtte hij Collegium Vocale Gent op, die met traditionele instrumenten Bach en Duitse barokmuziek ging spelen. Zo bereikte hij wereldfaam. Het boek bestaat uit een fotoserie die het ensemble in beeld brengt, Herreweghe zet zijn gedachtes over Bach en de dood op papier en gastschrijvers zoals Joep Stapel schrijven over de dirigent.

Klavier

Een mooi salontafelboek: dit boek brengt virginalen, klavecimbels en orgels in beeld. Het boek is uitgegeven door Museum Vleeshuis in Antwerpen en samengesteld door Hildegard van de Velde. Ze brengen een verzameling van hun schilderijen en tekeningen uit de 16de en 17de eeuw die muziek en muziekinstrumenten portretteren.