Panorama Zondag

Het culturele landschap van Erik Scherder

foto: Panorama Zondag

Klassiek
Het culturele landschap van Erik Scherder

Erik Scherder is bijzonder hoogleraar klinische neuropsychologie aan de VU in Amsterdam. Zijn fascinatie voor het brein ontstond tijdens zijn werk als fysiotherapeut, waarna hij de studie neuropsychologie volgde en in 2002 werd benoemd tot bijzonder hoogleraar. Voor zijn inzet binnen het werkveld kreeg hij de Betto Deelmanprijs en een onderscheiding tot officier in de Orde van Oranje-Nassau. Tegenwoordig zet hij zich op verschillende manieren in voor de ontwikkeling van het brein. Zo zit hij onder andere in de Nationale Sportraad en is hij de stem van de Nix18-campagne.

Panorama Zondag: het culturele landschap van Erik Scherder

KUNSTWERK 1: Beeldje van Fanny Blankers-Koen

Het beeldje zelf is voor Erik niet bijzonder. Het gaat hem meer om waar het voor staat: sport en beweging. Sporten helpt bij het versterken van het afweersysteem, waardoor de kans op ziek worden minder wordt. Bovendien is bewegen goed om negatieve emoties en depressies te voorkomen. Tijdens de coronapandemie zijn mensen minder gaan bewegen. Erik maakt zich zorgen om deze ontwikkeling.

Die inactiviteit, de rem op bewegen die er tijdens de coronapandemie kwam, ook door het sluiten van de sportscholen, is eveneens een pandemie geweest.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

KUNSTWERK 2: Het brein

De hersenen zijn een complex orgaan die alles regelen wat er in het lichaam gebeurt. Ze zijn onderdeel van het centraal zenuwstelsel. Door middel van neuronen die verbindingen leggen, kan het brein alles voor ons regelen, van ademhalen tot hardlopen en van eten tot redeneren.

"Het brein is natuurlijk dat wat me bezighoudt, wat me passioneert. Het is zo belangrijk, hier gebeurt alles. Is het niet ongelofelijk dat we zomaar een idee hebben, dingen vinden in het donker, gezichten kunnen herkennen en kennis opslaan voor vele jaren?"

Er is zoveel om je over te verbazen bij het functioneren van het brein en de meeste mensen staan er pas bij stil als bepaalde functies achteruit of zelfs verloren gaan.

foto: ANP VALERIE KUYPERS

KUNSTWERK 3: De mobiele telefoon

De telefoon is niet per se een inspiratiebron voor Erik, maar hij benoemt wel de voordelen die het kan hebben. "Bijvoorbeeld de app van het Ommetje. Maar ik vind dat we echt ook kritisch moeten blijven kijken naar dat wat het oplevert." Erik hielp bij de ontwikkeling van de app die mensen stimuleert om minstens twintig minuten per dag te bewegen. Op die manier kan de telefoon mensen helpen gezond te blijven.

Er zijn zoveel voors en tegens te noemen van dit gebruiksvoorwerp. Het inspireert me niet, al weet ik dat het ook veel goeds brengt. Bijvoorbeeld de app van het Ommetje. Maar ik vind dat we echt ook kritisch moeten blijven kijken naar dat wat het oplevert. Ik zie studenten bij mij in de collegebanken ook voortdurend met dat ding in de weer. Moeten we het wel of niet verbieden op scholen. Wat levert het uiteindelijk op?

foto: AFP

KUNSTWERK 4: Ständchen van Franz Schubert

Deze muziek doet Erik denken aan zijn vader. Zijn vader kwam uit een grote, muzikale familie en speelde zelf piano. Uiteindelijk wilde hij dirigent worden, maar daar kwam het niet van. Hij stelde hoge eisen aan zijn pianospel, wat ertoe leidde dat hij dit stuk wilde leren spelen. "Ik weet nog heel goed dat hij ook Ständchen wilde spelen en hij had lang geoefend en toen hij het hoorde en hoorde wat hij zelf speelde, sloeg hij de klep van de piano dicht en riep: het verschil is te groot. Hij heeft de piano nooit meer aangeraakt. Heel rigoureus, ik zal begin 20 zijn geweest toen dat gebeurde." Na het overlijden van zijn vrouw, kwam Eriks vader op zondag eten. Dan nam hij dit stuk mee en moest iedereen ernaar luisteren.

Lees ook:

Componist - Franz Schubert

Erik beschrijft zichzelf niet als een muzikaal wonder. Als kind heeft hij blokfluitles gehad, waarna hij ook de piano leerde spelen.

We hadden er dus ook een thuis en heel langzaam verdween de piano van de woonkamer naar het souterrain. Zo goed kon ik erop spelen. En als ik dan speelde, stampte mijn vader met zijn pantoffels op het plafond, of het wat zachter kon. Toen ik 16 was, vond ik het wel genoeg en was het klaar. Dus nee, ik ben geen muzikaal wonder.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.