Het culturele landschap van Damiaan Denys

Damiaan Denys (1965) is filosoof en psychiater. Hij is als hoogleraar werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam. Denys behaalde in 1989 zijn master filosofie aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte. In 2002 specialiseerde hij zich tot psychiater en in 2004 promoveerde hij aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2007 is Denys hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam afdelingshoofd psychiatrie van het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam. In 2020 werd de Nobelprijs voor geneeskunde aan Denys toegekend voor zijn ontdekking van misofonie als psychische aandoening. Dit is het optreden van gevoelens van woede en walging op bij het horen van bepaalde, meestal door mensen geproduceerde, geluiden.

Benieuwd naar de kunstwerken waar Damiaan het over heeft in de uitzending? Hieronder vind je een overzicht.

Kunstwerk 1: Friedrich Nietzsche

Friedrich Nietzsche (1844-1900) was een Duits Filosoof. Hij wordt gezien als één van de grondleggers van de moderne filosofie. Nietzsche was een voorvechter van de dionysische deel van de wil. Dit was het ondoordachte, irrationele, chaotische gedeelte van de levenswil. Daarnaast heeft hij de term übermensch zoals wij die nu kennen bedacht. Dit idee werd later door zijn zus overgenomen en gebruikt voor politieke doeleinden zoals extreem nationalisme.

"Toen ik studeerde vond ik Nietzsche helemaal niet interessant. Zijn geschriften maakten niet zoveel indruk. Maar zijn schrijfstijl wel. Nietzsche is zó eerlijk en hard."

Lees meer over Nietzsche

Kunstwerk 2: Apocalypse Now van Francis Ford Coppola

"Apocalypse Now" is een Amerikaanse oorlogsfilm uit 1979. De film is gebaseerd op het boek "Heart of Darkness" van Joseph Conrad. De film speelt zich af in Vietnam tijdens de Vietnamoorlog. De film is een kritiek op de Vietnamoorlog, omdat het onderwerpen bespreekt als de surrealiteit van oorlog.

"Ik mocht hier mee naartoe. Ik was eigenlijk veel te jong, want het was 1979. Het was een openbaring. Weliswaar vaart kapitein Willard met een boot steeds dieper de jungle in, maar dat staat ook voor de tocht die hij aflegt om dichterbij zijn eigen ziel te komen."

Kunstwerk 3: The Punch van Sam Dillemans

Bokstherapie is een relatief nieuwe vorm van therapie. Via het boksen kunnen mensen emotioneel ontladen. Niet alleen maar boosheid en agressie komt naar boven, maar ook verdriet, angst en spanning. Bokstherapie wordt vaak gebruikt in combinatie met andere vormen van therapie. Het is immers niet mogelijk om alles verbaal te kunnen communiceren.

"Ik zie nu hoe je ook het lichaam kunt gebruiken om te lezen hoe het met iemand gaat en wat er met iemand gebeurt in bepaalde situaties. Ik vraag me af hoe ik al die tijd zo zo kortzichtig was. Dat ik in twintig jaar alleen maar gepráát heb met mijn patiënten!"

Bekijk het kunstwerk

Kunstwerk 4: Het optreden van Mikis Theodorakis in 1974

Michail Theodorakis (1925-2021) was een Grieks componist, dirigent en politicus. Hij heeft waarschijnlijk rond de duizend muziekstukken gemaakt. In de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet en ook tijdens de Griekse Burgeroorlog van 1944 tot 1949 was hij actief. Na de militaire staatsgreep in 1967 werd hij verbannen door het kolonelsregime. Tijdens zijn verbanning zette hij zich veel in tegen dit regime via concerten.

"Er ziet iets enorm overweldigends in deze specifieke opname. Theodorakis was aanvankelijk verbannen door de kolonels van de dictatuur. Maar toen die machthebbers verdreven waren in 1974, was het eerste wat er gebeurde dat hij teruggehaald werd naar Griekenland."