Dit is het culturele landschap van Herien Wensink

Wie is Herien Wensink?

Herien Wensink is chef cultuur en (theater)recensent bij De Volkskrant. Ook verschenen van haar hand twee romans waarin oorlog en haar eigen geschiedenis een belangrijke rol spelen. Wensink werd geboren in 1977 en studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en Cultuurwetenschappen in Amsterdam. Als cultuurjournalist combineert ze haar liefde voor de kunst met het schrijven.

1. De film Barbie

Volgens Wensink is deze film een feministisch momentum. "Dit is wat mij betreft een uithangbord voor een grotere beweging, namelijk die van meer ruimte voor het vrouwelijk perspectief in kunst." Dit is de eerste film die geregisseerd is door een vrouw, die meer dan één miljard euro heeft opgebracht. "Daarmee is ze door het glazen plafond van Hollywood heen geknald, ze heeft het verbrijzeld in haar eentje en daarmee heeft ze een enorm statement afgegeven", zegt Wensink.

Voordat de film uitkwam was er veel argwaan over de film volgens Wensink. "Omdat we vrouwenthema's niet als kunst beschouwen. We zien dan alleen maar een film over een meisje, met veel roze en kleding en schoenen, máár er zit een hele boodschap achter." Het werd tijd volgens Wensink dat er eindelijk aandacht is voor vrouwelijke verhalen. Anno 2024 verandert er steeds meer. "Ook in mijn eigen werk houd ik er rekening mee, het is steeds belangrijker voor me geworden." Volgens haar is er te lang aangenomen dat er geen kwaliteit bij de vrouwen zat. "Die is er wel. Het is alleen te lang langs de mannenlat gelegd. We moeten er anders naar kijken, de mannelijke standaard loslaten en vrouwelijke kunst niet zo klein maken."

2. Gedicht ‘Theaterimpressies’ van Wislawa Szymborska

Wensink vindt het gedicht 'Theaterimpressies' prachtig. Het verwoordt volgens haar het schemergebied tussen dat wat je hebt gezien in een theatervoorstelling en hoe dat zo gekomen is. Het moment tussen fictie en het moment dat dat het nog niet was. Want je kijkt naar iets op het toneel, dat iets geworden is. "De acteurs laten de illusie los en zijn weer zichzelf, en wij bedanken ze. Er is een gedicht van Wiszawa Szymborska dat dit moment prachtig beschrijft. 'Waarlijk subliem is het vallen van het doek', schrijft de dichter."

Voor mij is het belangrijkste bedrijf van de tragedie het zesde:
De wederopstanding op de slagvelden van het toneel,
Het schikken van pruiken en klederen,
Uittrekken van het mes in de borst,
Aflichten van de strop om de hals,
Opstellen in één rij met de levenden,
Met het gezicht naar het publiek.

Buigingen, afzonderlijk en gezamenlijk:
De witte hand op het gewonde hart,
De revérence van de zelfmoordenares,
Het knikken van het afgehakte hoofd.

Buigingen twee aan twee:
De woede geeft de zachtmoedigheid een arm,
Het slachtoffer kijkt de beul gelukzalig aan,
De rebel stapt zonder wrok naast de tiran naar voren.

De eeuwigheid met de punt van een gouden laarsje vertrapt.
De moraal met de brede hand een hoed weggewuifd.
De onverbeterlijke drang om morgen opnieuw te beginnen.

De binnenkomst in ganzenpas van de veel eerder gestorvenen,
Al in het derde en vierde bedrijf, en er tussendoor.
De wondere terugkeer van hen die spoorloos waren verdwenen.
Het idee dat ze achter de coulissen geduldig hebben gewacht,
Zonder hun kostuum uit te trekken,
Zonder hun schmink af te wassen,
Ontroert me meer dan welke tragische tirade ook.

Maar waarlijk subliem is het vallen van het doek
En wat nog net in de spleet eronder is te zien:
Hier reikt een hand gehaast naar een bloem,
Daar pakt een andere een zwaard dat is gevallen.
En dan pas vervult een derde, onzichtbaar,
Zijn plicht en
Knijpt me de keel dicht

3. De vrouwelijke zangstem, met name van Sarah Vaughan

Op haar achttiende nam haar vader haar mee naar haar eerste opera: Rigoletto. "Ik was diep geraakt door de klanken van de vrouwelijke stemmen, de prachtige sopranen." Wensink kreeg er zelfs een fysieke reactie van. "Kippenvel, haren overeind op mijn armen", zegt ze. Ze ervaarde de sopranen zo intens dat ze erdoor omver werd geblazen. "Zintuigelijk doet dat zo veel met je en ik vind het verbluffend dat een menselijke stem dat kan doen. Het is gewoon een fysieke sensatie die ik echt ervaar bij opera."

4. Vioolconcert Tsjaikovski, eerste deel, eerste 6,5 minuten

Mede door dit stuk van Tsjaikovski leerde Wensink van muziek te houden. "Ik was in mijn jeugd helemaal weg van de western film Dances with Wolves. Daar zat een soundtrack bij van John Barry en er was een bepaald stuk, dat was zo mooi!" Als twaalfjarig meisje had ze een ritueeltje voor zichzelf bedacht waarin ze bij het raam van haar kamer zat en tuurde in de donkere verte.

"Dan kwam er beetje maanlicht tevoorschijn en dan de muziek erbij van John Barry. Dat klopte helemaal. Ik kreeg er echt een existentiële beleving van als puber." Het was haar vader die kwam met Tsjaikovski. "Hij zei toen: 'Als je dit mooi vindt, heb ik ook nog wel eens wat voor jou'. Vooral dit eerste stuk vind ik zo mooi, je hoort de muziek opbouwen en op een bepaald moment komt het orkest erbij en dat was janken. Zo prachtig."

Benieuwd naar meer? Luister dan zondag om 18.00 uur naar Panorama Zondag.