Het culturele landschap van Maarten Asscher

Kunstwerk 1: Das wohltemperierte Klavier van Johann Sebastian Bach, uitgevoerd door Zuzana Růžičková

Klassieke muziek speelt een enorm belangrijke rol in Maarten zijn leven. Er is niet één stuk belangrijk voor hem, dat zijn er honderden. Maar waar hij graag en vaak naar luistert is de uitvoering door de Tsjechische claveciniste Zuzana Růžičková van Das wohltemperierte Klavier van Johann Sebastian Bach. Dit is een van de hoofdwerken van Bach, geschreven voor klavecimbel. Růžičková – vijf jaar geleden overleden – was een geweldig interessante vrouw over wie veel te vertellen valt. Haar persoon, frêle, kettingrokend en praatgraag, spreekt tot zijn verbeelding. En het enorme doorzettingsvermogen dat spreekt uit haar geschiedenis, inspireert hem.

Kunstwerk 2: The Killers van Robert Siodmak (Film Noir)

Eén van Maarten zijn secret pleasures is het filmgenre dat bekend staat als ‘film noir’. Lastig voor de radio, misschien, maar er valt van alles over te vragen en te vertellen en er is hele spannende muziek bij die films gemaakt, o.a. door de Hongaars-Amerikaanse componist Miklós Rózsa, die ook met met ‘vrije’ kamermuziek en orkestwerken zijn sporen heeft verdiend. Beroemd is bijvoorbeeld zijn muziek bij beroemde films in het noir-genre als The Killers (1946) van Robert Siodmak en Double Indemnity (1944) van Billy Wilder.

De liefde voor film noir gaat Maarten om de manier waarop het verhaal wordt verteld, cameravoering, lichtval. Hoe je met beperkte middelen een maximaal effect kunt genereren. Dat probeer je natuurlijk ook als je een boek schrijft. In een vroege fase van het internet, werden de films noir in fragmenten geupload. Deze The Killers wel zo’n stuk of 6 of 7 keer. Er ontstaat een gejaagdheid die je zelf ook helemaal voelt. Je wordt onderdeel van het verhaal. Dat probeert hij ook wel te bereiken in zijn eigen boeken. Film Noir zet toeval in op een diabolische manier en houdt het tempo hoog.

Kunstwerk 3: Flanders & Swan

Een komisch Engels muziekduo, waar Maarten al sinds mijn kinderjaren zeer op gesteld is. Michael Flanders en Donald Swann zijn muzikale taalkunstenaars en tijdloos grappig, kijk bijvoorbeeld naar hun knappe Mozart-satire Ill Wind. Het duo staat ook voor zijn liefde voor Engeland. In de jaren 60 was hij veel bij zijn grootouders in Kew vlakbij de Royal Botanical Gardens. Zijn grootvader speelde de sketches van Flanders & Swan graag na. Later had ie ook een studievriend met wie hij de liefde voor dit duo deelde. Hij roemt de taalvaardigheid en de humor. De vrolijkheid van hun slapstick is bemoedigend. Hij houdt ook van het cultiveren van zijn eigen gebruik van de Engelse taal. Dat heeft waarschijnlijk toch te maken met die twee culturele nationaliteiten die hij in zich draagt.

Kunstwerk 4: Ingepakte Pont Neuf- Christo and Jeanne-Claude

Frankrijk is een andere grote liefde van Maarten, deels vanwege de hoogstaande cultuur. En dit speelt ook een rol in zijn nieuwe boek. Overigens heeft hij ook een dik boek over dit kunstwerk, met daarin zelfs een stukje van de stof. Le Pont-Neuf emballé, was een ecologisch kunstwerk uit 1985 waarin kunstenaars Christo en Jeanne-Claude de Pont Neuf in stof wikkelden. Wat hem wel fascineert is dat dit project tot hoge kunst gerekend wordt, met een canonieke status. Want als je er eigenlijk over nadenkt, vraag je je wel af wat het nou eigenlijk is. Maar naarmate hij zich erin verdiepte en de ideeën achter dit werk meer doorgrondde, raakte hij er toch van onder de indruk. Een mooi verhaal vindt hij ook dat ze voordat ze echt de Parijse brug inpakten, dit eerst moesten oefenen. Ze vonden een brug die erop leek in een dorp buiten Parijs. Daar werd tot in de puntjes geoefend hoe dat inpakken moest. In die zin werd dus niets aan het toeval overgelaten. En hun werk maakte uiteindelijk weldegelijk dat je anders naar de wereld ging kijken.