Toplijsten: de 10 beste van Beethoven

1. Symfonie nr.5

Ta-Ta-Ta-Taaaaaa! Het zijn misschien wel de beroemdste vier noten uit de muziekgeschiedenis: het begin van Beethovens Vijfde symfonie. "Zo klopt het noodlot aan de deur," zou Beethoven er zelf over gezegd hebben. En voor Beethoven kwam dat noodlot al snel: nog geen 10 jaar later was hij bijna volledig doof.

2. Für Elise

Je kunt het muziekstuk kennen van speeldoosjes, ringtones of je dankzij je pianospelende neefje. Dit eenvoudige pianostuk heet officieel Bagatelle nr. 25 in a-klein, maar is beter bekend als Für Elise. Wie die Elise was? Misschien was het één van Beethovens pianoleerlingen. Maar het kan ook Therese Malfatti zijn geweest, Beethovens toenmalige vlam. Beethovens handschrift was zo slordig dat er net zo goed Für Therese had kunnen staan…

3. Fidelio

Beethoven schreef één opera: Fidelio. Het is een verhaal over huwelijkstrouw en politieke strijd. Uitgerekend bij de première in 1805 stond Napoleon op het punt om Wenen binnen te vallen. De opvoering werd een fiasco en Beethoven bleef nog jarenlang aan de opera sleutelen. Pas negen jaar later klonk de definitieve versie.

4. Symfonie nr.3, ‘Eroica’

Zó’n muziekstuk was nog nooit eerder geschreven! Met zijn Derde symfonie veranderde Beethoven de muziekgeschiedenis. Niet alleen was het werk ongebruikelijk lang voor die tijd (50 minuten), het was ook ongekend krachtig en emotioneel. Beethoven droeg de symfonie op aan Napoleon, tot hij erachter kwam dat die zichzelf tot keizer had gekroond. Woedend kraste hij Napoleons naam van het titelblad.

5. Pianosonate nr. 14, ‘Mondscheinsonate’

Deze Veertiende pianosonate van Beethoven dankt zijn bijnaam aan een recensent die het openingsdeel vergeleek met de weerkaatsing van het maanlicht op het water. Beethoven was 31 toen hij het schreef. Hij droeg de sonate op aan de 16-jarige gravin Giulietta Guicciardi, een leerlinge op wie hij verliefd was geworden.

6. Symfonie nr.9

Een symfonie met een koor erin? En vier zangsolisten? Geen probleem! Beethoven had lak aan conventies, en dat hoor je in zijn monumentale Negende symfonie. Het thema van het laatste deel, Ode an die Freude, werd in 1972 verkozen tot Europees volkslied. Alle Menschen werden Brüder!

7. Vioolconcert

Beethovens Vioolconcert kende een rommelige ontstaansgeschiedenis. Beethoven schreef het werk zó kort voor de première, dat de solist de muziek van blad moest spelen. Dertig jaar na de eerste uitvoering was het de piepjonge vioolvirtuoos Joseph Joachim die het werk weer onder het stof vandaan haalde. Sindsdien is het één van de meest geliefde en meest gespeelde vioolconcerten.

8. Strijkkwartet nr.13 - Cavatina

"Nooit heeft mijn eigen muziek zo’n indruk op mij gemaakt. Zelfs het navoelen ervan kost mij steeds weer een traan." Dat navoelen moet je in Beethovens geval letterlijk nemen: hij was al zes jaar stokdoof toen hij zijn Dertiende strijkkwartet schreef. De Cavatina is het zangerige vijfde deel eruit. Een opname van het werk is in 1977 meegestuurd met de Voyager 1 op een Nasa-ruimtemissie.

9. Pianoconcert nr.5, ‘Keizersconcert’

In Beethovens Vijfde (en laatste) pianoconcert gaan piano en orkest de strijd met elkaar aan. De solopartij valt meteen met de deur in huis: virtuoos en onstuimig, zoals Beethoven zelf. Beethoven was een toppianist, maar vanwege zijn vergevorderde doofheid moest hij de première overlaten aan een collega-pianist.

10. Vioolsonate nr.9, ‘Kreutzer’

Tien vioolsonates schreef Ludwig van Beethoven, waarvan de negende, de Kreutzersonate, de bekendste is. Het is eerder een sonate voor piano en viool – beide partijen zijn evenwaardige partners. Toen de Russische schrijver Lev Tolstoj het werk in 1882 op een soiree hoorde, noemde hij het een erotiserend en losbandig werk. Hij baseerde er vijf jaar later zijn roman Kreutzersonate op.

Hongerig naar nog meer Beethoven? In deze speellijst vind je meer van zijn muziek!