Het effect van muziek op ons brein

Geluksstofjes

We kennen allemaal wel een muziekstuk of een lied dat ons ontroert en waar we graag naar luisteren. Op dat moment worden onder andere motorische gebieden in onze hersenen actief. Hierdoor willen we graag bewegen op muziek. Ook wordt het stofje dopamine aangemaakt. Dit stofje zorgt voor een gelukzalig gevoel. Als we muziek maken in groepsverband dan komt de stof oxytocine vrij. Dit is ook een geluksstofje dat zorgt voor een gevoel van saamhorigheid. Dit komt weer goed van pas als je deelneemt aan een orkest of een koor.

Het bespelen van een instrument of het zingen in een koor is niet alleen leuk om te doen. Het is ook ontzettend gezond. Het geheugen verbetert en het probleemoplossend vermogen ontwikkelt. Op jonge leeftijd zorgt het bespelen van een instrument ervoor dat de verbindingen tussen taalgebieden in het brein verbeteren. Dit komt doordat de linker- en rechterhelft van de hersenen beter met elkaar samenwerken. En dat is ook weer belangrijk voor de interactie tussen emoties en het gedrag.

In dit college van De Universiteit van Nederland legt neuropsycholoog Prof. Dr. Erik Scherder uit wat er precies in de hersenen gebeurt als je naar muziek luistert:

Muziek als therapie

Met name klassieke muziek heeft ook een pijn- en stressverlagende uitwerking. Een onderzoeksteam van het Universitair Medisch Centrum Groningen gaat na wat het effect van klassieke muziek is op de pijnbeleving van patiënten die op de chirurgieafdeling liggen. Ze krijgen bezoek van klassieke musici. De eerste resultaten van het onderzoek laten zien dat de patiënten minder pijn ervaren door de muziek. In het televisieprogramma De kennis van nu is ook aandacht besteed aan dit project:

Niet alleen mensen met fysieke pijn hebben baat bij het luisteren naar muziek. Ook mensen die een trauma hebben opgelopen, autisme hebben of dementerend zijn kunnen ervan profiteren. Muziektherapie is dan een ook groeiende methode onder behandelaars. Muziek kan ervoor zorgen dat mensen expressiever en communicatief sterker worden. Als praten bijvoorbeeld niet lukt, dan is zingen of het bespelen van een instrument vaak wel een optie.

Bestaat het Mozart-effect?

Wolfgang Amadeus Mozart was een wonderkind. Op jonge leeftijd heeft hij al indrukwekkende composities geschreven. Lang bestond dan ook de opvatting dat het luisteren naar Mozart en andere klassieke muziek je IQ kon doen stijgen. Onderzoekers van de Universiteit van California concludeerden in 1993 dat het IQ tijdelijk stijgt als mensen luisteren naar een pianosonate van Mozart. Andere onderzoeken weerleggen deze uitkomst. We moeten het Mozart-effect dus verwijzen naar het rijk der fabelen.

Muziek als marketinginstrument

Marketingstrategen zijn zich ook bewust van de geluksstofjes die vrijkomen als wij prettige muziek horen of maken. Dat is ook de reden waarom muziek een belangrijke rol speelt in de ambiance van een winkel, wachtruimte of horecagelegenheid. Er moet een prettige omgeving gecreëerd worden zodat consumenten terugkijken op een fijn bezoek en vaker terug willen komen.

Muziek kan echter ook ingezet worden om mensen juist te verjagen van een plek. In de IJ-passage op het Centraal Station van Amsterdam wordt in de late avonduren het stuk Carnaval Festival uit de Efteling gespeeld, zodat mensen wel twee keer nadenken voordat zij blijven hangen in de ruimte.

Muziek is dus een goed instrument om de geestelijke en fysieke gezondheid op een positieve manier te beïnvloeden. Voornamelijk klassieke muziek is de muzieksoort die veel gebieden in de hersenen aanspreekt. Luister hieronder naar de toepasselijke speellijst De Kracht van Klassiek:

Bron: NPO Focus