Daniel Rowland: "Om emoties over te brengen moet ik ze zelf ook voelen"

Iedere week reageert een panellid van Diskotabel op een aantal onmogelijke keuzes, die bieden immers een verhelderend kijkje in iemands wezen. Hoe luisteren de panelleden thuis naar muziek? Staat hun speellijst op shuffle of op repeat? En welke instrumentele bezetting heeft hun voorkeur? Deze week: violist Daniel Rowland.

CD of digitaal?

Ik heb thuis geen cd-speler, meer dus ik luister bijna alles digitaal. Dat is ook wel zo makkelijk, want ik ben veel onderweg met de trein, het vliegtuig of gewoon op de fiets. Dan luister ik gewoon via mijn telefoon. Ik heb thuis nog wel een platenspeler, dus heel soms zet ik een jazzplaat op en pak er een goed glas wijn bij. Dat heeft wel iets romantisch, iets tastbaars.

Er is één uitzondering voor de cd: in de auto heb ik nog wél een cd-speler. Dus als mensen mij een cd geven, moet ik wachten tot ik in de auto zit om ernaar te kunnen luisteren.

’s Ochtends of ’s avonds?

Mijn favoriete moment om naar muziek te luisteren is ’s avonds tijdens het koken. Dat is eigenlijk ook het enige moment dat er is om te luisteren. Tenminste, als we het hebben over luisteren voor mijn plezier. En ik luister dan ook nooit naar klassieke muziek. Vaak kies ik dan voor jazz, of bijvoorbeeld Cubaanse of Braziliaanse muziek.

Professioneel luisteren doe ik gewoon wanneer het moet: ’s ochtends, ’s avonds, tussendoor, desnoods ’s nachts. Dat is een andere manier van luisteren, omdat ik een stuk moet leren kennen, bijvoorbeeld omdat ik het zelf ga spelen of erover ga praten. Dan ga ik er echt voor zitten.

Speellijst of album?

In de keuken zet ik vaak gewoon een speellijst aan. Dan kies ik het eerste stuk en laat ik me daarna verrassen. Ik zou niet op zo’n manier naar klassieke muziek kunnen luisteren, daarvoor ben ik toch teveel professioneel vervormd. Ik spring niet van een deel uit een Brahms symfonie ineens naar iets anders, maar in niet-klassieke muziek kan ik dat heel goed en zonder gêne.

Bach of Schubert?

Oef, daar moet ik even heel goed over nadenken. Daar staan wel twee redelijk onmisbare componisten tegenover elkaar. Misschien is Bach dan toch het meest onmisbaar, zeg ik met al mijn liefde voor Schubert. Met het wegvallen van Bach, valt eigenlijk alles weg. Zijn muziek is toch wel de bodem voor alles daarna.

Maar als het om zelf spelen gaat, kies ik absoluut voor Schubert. De trio’s, de strijkkwartetten, de duo’s – die behoren tot de meest goddelijke muziek. Daar ben ik helemaal gek op.

Schuberts liederen of zijn symfonieën?

Zijn liederen, zonder twijfel. Ik geloof niet dat de symfonieën voor Schubert echt zijn hoofddoel waren, behalve misschien zijn laatste twee. Terwijl je bij zijn liederen wel het gevoel hebt dat hij zijn hart daar iedere keer weer aan het uitstorten is en dat je dan echt in zijn ziel kijkt. Naar mijn idee kom je alleen in de beste momenten in zijn symfonieën in de buurt van die belevenis.

Kamermuziek van Schubert of van Sjostakovitsj?

De muziek van Sjostakovitsj staat in tijd dichter bij ons dan die van Schubert. Concerten leveren voor luisteraars altijd een geweldige ervaring op. Neem bijvoorbeeld Sjostakovitsj’ strijkkwartetcyclus, die is ongekend beklijvend en emotioneel. Die muziek grijpt je bij de keel. Ik ben zelf ook een enorme fan en het is dankbare muziek om uit te voeren. Desondanks zou ik ál het repertoire van Sjostakovitsj inleveren voor alleen al het Strijkkwintet in C van Schubert. Weet je wat het is: Sjostakovitsj moet je live meemaken, dán komt zijn muziek pas echt goed tot zijn recht, terwijl de muziek van Schubert universeler is.

Emotie voelen of emotie overbrengen?

Eigenlijk is het mijn werk om emoties over te brengen. Om dat goed te kunnen doen, moet ik ze ook zelf kunnen voelen. Tijdens een uitvoering moet mijn eigen emotie alleen niet de overhand krijgen, want op het podium moet ik tegelijkertijd ook opletten dat ik technisch goed speel. Ik tap dan als het ware uit een reservoir, zodat ik wel in contact sta met de emotie zonder weg te kwijnen.

Solist of kamermusicus?

Dat is een onmogelijke keuze, want ik heb beide mijn hele leven gedaan. Solist zijn heeft natuurlijk een klein beetje met ego te maken, maar vooral met individualiteit. Het is het moeilijkste wat er is, het is stressvol, maar na afloop van een concert dat goed is gegaan, heb je het gevoel dat je de wereld aankunt. Dan vlieg je. Dat gevoel heb je natuurlijk ook na afloop van een fantastisch kamermuziekconcert, en daar is het inspirerende dan weer dat je juist als collectief speelt en goed moet communiceren.

Ik heb het beide nodig gehad: de kick van solo spelen en daarnaast het inspirerende en het collectieve, voedende van kamermuziek. Ik heb daarom ook twaalf jaar lang in het Brodsky Quartet gespeeld en dat geprobeerd te combineren met soloconcerten. Uiteindelijk ben ik in 2017 uit het kwartet gegaan, omdat ik voelde dat ik meer ruimte wilde om eigen dingen te doen. Nu heb ik een duo met mijn vrouw, cellist Maya Bogdanovic, en daarnaast meer de keuze om eigen dingen aan te nemen en met andere musici samen te spelen.

Vooruit, één open vraag om mee af te sluiten: wat is je favoriete opname van dit moment?

Het Dubbelconcert van Brahms gespeeld door Henryk Szeryng, János Starker bij het Koninklijk Concertgebouw onder leiding van Bernard Haitink. Dat is een opname uit de gouden periode van Haitink. Het klinkt soeverein, krachtig. Onopgesmukt.