Jorik Amit Galama

Torenkamerplan
Tijdens mijn week in de Torenkamer schrijft ik aan een essay over het boek De kunst van het maken van kunst in de gehumaniseerde mode van Rucélia (Portugees: A Arte de fazer Arte na Moda Humanizada de Rucélia) van de Braziliaanse kostuumontwerpster Rucélia Ximenes. Een boek van 740 pagina's ter grootte van een stoeptegel waaraan Ximenes twintig jaar werkte en dat ik per toeval onder ogen kreeg. In het boek zitten duizenden zelfportretten, photoshop-collages en persoonlijke verhalen van Ximenes. In mijn essay wil ik ingaan op Ximenes' poging om een wereld voor zichzelf te scheppen.

Dag 1 - Maandag 24 september 2018
Na enkele uren schrijven in de Torenkamer besloot ik een wandeling door het park te maken. Bij de westelijke ingang vond ik, half verscholen onder de struiken, de knipperende band van een jogger. Ik bond hem om mijn bovenarm en liep verder. Het ritmische geknipper van de rode lampjes begon me echter al snel op te jagen. Kom op tempo houden, wie traag loopt, schrijft traag, wie traag schrijft, denkt traag en wie traag denkt die... Ik probeerde de band uit te zetten maar vond geen knop en stopte hem vervolgens diep in mijn jaszak tot het licht niet meer te zien was.

Dag 2 - Dinsdag 25 september 2018
Bij de ingang van het park werd het beeld van de Amsterdamse stedenmaagd schoongemaakt. In een hoogwerker werd een blauwe emmer met een tuinslang gevuld en daarna over haar hoofd gestort. Op de grond lag sop, het inzepen had ik jammergenoeg gemist - zouden ze een speciale borstel voor de stedenmaagd hebben? Een washand?
In de Torenkamer maakte ik enkele aantekeningen over het boek van Rucelia en spendeerde de rest van de dag aan het uitschrijven van een herinnering die het boek bij me naar boven had gehaald. Een pijnlijk-dierbare of dierbaar-pijnlijke herinnering, die zich overigens afspeelde in een park.

Dag 3 - Woensdag 26 september 2018
In het boek kwam ik de volgende passage tegen: "Als een vrouw en als een mens ben ik als een kolibrie. Vrij zijn betekent naar een zeer hoge boom vliegen en vanaf daar alle voorbijgangers observeren. Het gevoel van vrijheid is zo fascinerend dat ik soms aan isolatie denk. Een plek waar niemand je onder druk zet en kunst wordt gemaakt naar je eigen aard, waar mensen in hun eigen dromen drijven. De fascinatie van naakte lichamen, volledig opgenomen door geluk." In feite had ik het boek al die tijd gezien als een plek waar Rucélia zich terugtrekt, waarin ze kunst naar haar eigen aard maakt. Betekent dit citaat echter dat ze nog steeds op zoek is naar deze plek?

Dag 4 - Donderdag 27 september 2018
Terwijl ik richting Amsterdam-Zuidoost fietste, belde ik met mijn moeder en sprak met haar over narcisme. Over hoe vaak dit voortkomt uit een 'instabiele basis' en over hoe een verlangen naar aandacht bij sommige mensen kan uitgroeien tot een haast onvulbaar gat. Mijn moeder vroeg me wat ik van haar Rucélia's jeugd weet. Lagen er geen hints in het verleden? Ja, die zijn er, zei ik.

Dag 5 - Vrijdag 28 september 2018
Vandaag herlas ik Notes on "Camp" van Susan Sontag en enkele andere essays die op haar voortborduren. Terwijl kitsch onbewust de goede smaak tart, doet camp dit opzettelijk. Hierbij vroeg ik mij af wat welke machtsrelatie ikzelf in gang zet door van een kitsch-object een camp-object te maken - enerzijds kijk ik op haar boek neer, anderzijds neem ik het ook serieus door het als een opening naar mijn eigen fantasieën en herinneringen te gebruiken. Meer en meer begin ik te ervaren hoe haar extremiteit de mogelijkheid schept om naar mijn eigen gevoelens te kijken. Misschien biedt het boek voor mij wel een vorm van catharsis.