2 november 1974: Youri Egorovs eerste optreden in Nederland

Kazan 1954 – Amsterdam 1988

De in 1954 in Kazan (de hoofdstad van de ‘autonome republiek’ Tatarstan) geboren Youri Egorov (eigenlijk: Jegórov) studeerde in Moskou bij de vermaarde pedagoog Jakov Zak. Hij wint in 1971 de vierde prijs bij het concours Marguérite Long-Jacques Thibaut in Parijs en behaalt derde prijzen bij het Tsjaikovski-concours (Moskou, 1974) en de Koningin Elisabeth-wedstrijd (Brussel, 1975). Bij het Von Cliburn-concours in Texas, in 1977, haalt hij opvallend genoeg de finale niet. Het teleurgestelde publiek houdt een collecte en kan hem $10.000 aanbieden, hetzelfde bedrag als een eersteprijswinnaar; nog voor de finale is gespeeld, heeft Egorov zijn eerste Amerikaanse contracten op zak. Heel lang duurt Egorovs succesverhaal helaas niet. Op 16 april 1988 overlijdt de pianist in Amsterdam aan de gevolgen van een AIDS-besmetting, 33 jaar jong.

Onbekende Tsjaikovski

Op 2 november 1974 speelt Egorov Tsjaikovski’s zelden uitgevoerde Derde pianoconcert, dat deels is samengesteld uit schetsen van zijn niet voltooide Zevende symfonie. Dirigent Roberto Benzi brengt nog twee andere Tsjaikovski-curiosa: Fatum, waarvan de componist de partituur vernietigde, en de Marche solennelle ‘Jurisprudentiemars’, een gelegenheidswerk voor het tiende lustrum van de Keizerlijke School voor de Jurisprudentie in St. Petersburg, waar hij ooit studeerde. Tsjaikovski’s bekende Slavische mars werkt goed als uitsmijter.

Beluister het concert

Radio Filharmonisch Orkest
Roberto Benzi, dirigent
Youri Egorov, piano

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski - Marche solennelle ‘Jurisprudentiemars’
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski - Derde pianoconcert op.posth.
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski - Fatum (Noodlot) op.77
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski - Slavische Mars op.31

Het concert is na drie maanden helaas niet meer beschikbaar.

Vlucht naar Amsterdam

Op 20 maart 1976 keert Egorov terug in de Matinee, dan met het Tweede pianoconcert van Saint-Saëns. Vervolgens, op 13 mei ’76, vliegt de Rus van Moskou naar Italië, voor twee optredens in Brescia en Bergamo. Op de dag van het eerste concert weet hij zijn Russische ‘beveiligers’ van zich af te schudden en vraagt op 18 mei in Rome politiek asiel aan. Een maand lang bivakkeert hij in een vluchtelingenkamp nabij de Italiaanse hoofdstad en kan daarna, via Brussel, Amsterdam (en Kerkhoff) bereiken. De Sovjet-Russische veiligheidsdienst KGB probeert hem nog te bewegen terug te keren door een fake brief te sturen, waarin vermeld staat dat zijn vader zou zijn overleden. Wijselijk blijft hij in Amsterdam, waar hij al snel een relatie krijgt met de architect Jan Brouwer, die zijn levenslange partner zou blijven. Voor de veiligheid noemt Egorov hem in zijn brieven naar Moskou lange tijd zijn ‘vriendin’…

Legato-spel

“Vooral de muzikale structuur interesseert mij”, aldus de pianist in een interview. “Ieder interval heeft een andere betekenis, en dat is wat ik wil vertellen. Ik prefereer een legato-manier van spelen, met een zangerig effect. Ik speel zacht, niet qua volume, maar met een zacht toucher, ik probeer mijn spieren zo min mogelijk aan te spannen om een te ruige klank te voorkomen.” Zijn spel wordt al snel vergeleken met dat van Dinu Lipatti. Zelf ziet hij, naast deze Roemeen, Svjatoslav Richter, Arturo Benedetti Michelangeli, Vladimir Horowitz en Glenn Gould als zijn grootste voorbeelden.

Egorovs vijf optredens in de Matinee

2 november 1974
Tsjaikovski - Derde pianoconcert | Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Roberto Benzi

20 maart 1976
Saint-Saëns - Tweede pianoconcert | Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Guido Ajmone-Marsan

15 januari 1977
Rachmaninov - Rapsodie over een thema van Paganini | Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Jean Fournet

22 september 1984
Brahms - Derde vioolsonate | Emmy Verhey viool & Schubert - Moments musicaux op.94

7 maart 1987
Schumann - Bunte Blätter, Fantasie op.17 & Noveletten op.21/1 en 8

Omslag: ANP Kippa