Kijk All of Bach: Allein Gott in der Höh sei Ehr BWV 664

Op het eerste gehoor kun je dit stuk nog maar nét een koraalbewerking noemen, want we moeten bijna tot het einde wachten om een herkenbare glimp op te vangen van de populaire melodie Allein Gott in der Höh sei Ehr, een Duitse herdichting van het Gloria. Maar net als in BWV 662 en 663 is het thema overal – zo omspelen of versieren de virtuoze loopjes eigenlijk de melodie – alleen verstopt Bach het nu achter een uitbundig, dansant stuk vol Italiaanse zwier.

De reden voor zoveel vrolijkheid is niet alleen muzikaal, hoewel Bach zich duidelijk heeft uitgeleefd in de heldere, virtuoze stijl van over de Alpen. Hij imiteert zelfs tot twee keer toe de arpeggio’s of springende akkoorden die je zo vaak hoort in Venetiaanse vioolmuziek. Bach gaat verder en steekt er een sterke Drieëenheidssymboliek achter, diep geworteld in Luthers preken. Als we BWV 662 beschouwen als een verklanking van de Vader en BWV 663 als de Zoon, dan is deze koraalbewerking onmiskenbaar een weerschijn van de Heilige Geest, de levensgever, die Luther in zijn Pinksterpreken steeds neerzette als de bron van vreugde en troost. De Geest doet de belofte dat de mens mag delen in de lichtheid van de engelen. Niks natuurlijkers dus dan twee (hemelse?) stemmen die buitelend spelen boven een eenvoudige barokke baslijn. En waar dan plots tussen hun spel toch de melodie opduikt waarmee het allemaal begon, daar hoor je Bachs genie. Om zijn devotie te benadrukken signeert hij het werk ook nog met S.D.G.: ‘Soli Deo Gloria’.

Lees meer over BWV 664 op de site van All of Bach. Daar is ook het archief te vinden met alle tot nu toe uitgebrachte BWV-nummers.

All of Bach

In aanloop naar het 100-jarige jubileum van de Nederlandse Bachvereniging in 2021 ontstond het idee om alle werken van Bach uit te voeren, in beeld en geluid. Om dichtbij de componist te blijven, worden de werken op passende locaties opgenomen: cantates in een kerk, kamermuziek in huiskamers, orgelmuziek op bijzondere orgels, etc. Dit wordt gedaan met het eigen ensemble en met vele gastmusici. Alle werken zijn gratis te zien en te beluisteren op de website van All of Bach, waar ook interviews op staan en achtergrondinformatie te vinden is.