Kijk All of Bach: Laatste twee delen uit Musikalisches Opfer, BWV 1079

Canon a 2 per Tonos uit Musikalisches Opfer BWV 1079

Deze All of Bach wordt uitgevoerd doorShunske Sato en Leo van Doeselaar in Het Concertgebouw, Amsterdam.

In deze canon gebeurt van alles. Op het eerste gezicht hoor en zie je misschien niet meteen het basisthema dat Frederik de Grote aan Bach gaf. Toch is dat er wel, in de bovenstem, waar Bach het versierde. De eigenlijke canon zit in de onderste partij. Bach noteerde die met twee sleutels en gaf aan waar de tweede stem moet inzetten. Omdat hier twee keer dezelfde partij klinkt, maar op een andere manier, hebben we deze uitgevoerd met twee dezelfde spelers. Tot nu toe lijkt het allemaal redelijk eenvoudig, maar er gebeurt nog iets. Bach paste het originele thema en de tegenstem zó aan, dat bij elke herhaling het stuk een stapje (toon) hoger klinkt. In het speciaal gedrukte exemplaar van het Musikalisches Opfer dat Bach aan Frederik de Grote cadeau deed, staat bij dit stuk: ‘Ascendenteque Modulatione Ascendat Gloria Regis’ (letterlijk: moge de roem van de koning toenemen met de modulatie). Bach wenst Frederik toe dat telkens als de muziek een toon hoger stijgt, zijn roem groeit. Dit stijgende effect is hier weergegeven door het Droste effect.

Lees meer over BWV 1079/8 op de site van All of Bach. Daar is ook het archief te vinden met alle tot nu toe uitgebrachte BWV-nummers.

Triosonate uit Musikalisches Opfer BWV 1079

Deze All of Bach wordt uitgevoerd door Shunske Sato, Marten Root, Leo van Doeselaar en Mieneke van der Velden in Het Concertgebouw, Amsterdam.

Na zijn legendarische bezoek aan Potsdam keerde Bach huiswaarts met het thema van koning Frederik de Grote in het achterhoofd. Ter plekke had hij er een driestemmige fuga op geïmproviseerd (de Ricercar BWV1079/1) en een zeer formele zes*stemmige fuga lag nog in het verschiet (BWV1079/2). Maar Bach voelde dat hij meer kon doen met het ‘soggetto reale’ (koninklijke thema). Hij wilde het op alle mogelijke manieren inzetten, variërend van degelijk contrapunt tot postbarokke galante vormen. Want wie Bach ‘ouderwets’ durfde te noemen, en blijkbaar hoorde de fluitspelende Frederik bij die groep, zou in deze muziek een vitale componist met wijd open oren ontmoeten.

In deze Triosonate voor fluit, viool en continuo suggereert Bach het koninklijke thema meer dan dat hij het echt uitspeelt. De baslijn van het eerste deel geeft slechts een hint, terwijl de chromatische lijnen in het vierde deel doen herinneren aan de karakteristieke halve stapjes. Alleen in het tweede, snelle deel klinkt het onmiskenbare ‘thema regium’ (thema van de koning), een ware aha-erlebnis in het elegante stemmenweefsel.

Lees meer over BWV 1079/3 op de site van All of Bach. Daar is ook het archief te vinden met alle tot nu toe uitgebrachte BWV-nummers.

All of Bach
In aanloop naar het 100-jarige jubileum van de Nederlandse Bachvereniging in 2021 ontstond het idee om alle werken van Bach uit te voeren, in beeld en geluid. Om dichtbij de componist te blijven, worden de werken op passende locaties opgenomen: cantates in een kerk, kamermuziek in huiskamers, orgelmuziek op bijzondere orgels, etc. Dit wordt gedaan met het eigen ensemble en met vele gastmusici. Alle werken zijn gratis te zien en te beluisteren op de website van All of Bach, waar ook interviews op staan en achtergrondinformatie te vinden is.