Riu, Riu, Chiu

Ríu Ríu Chíu is een eeuwenoude Spaanse villancico, soms toegeschreven aan de 16e eeuwse componist Mateo Flecha de Oudere (?-1553), en gevonden in een Venetiaanse publicatie uit 1556, de Cancionero de Upsala. Er zijn inmiddels ruim over de honderd verschillende versies van opgenomen - van 'klassiek' tot 'folk'-achtig. Check de Spotify-speellijst >>> in dit artikel!

De titel Ríu Ríu Chíu wordt geduid als het lied van de
nachtegaal, maar ook als de roep van de ijsvogel. Anderzijds zou het
‘Riu’ in de titel ook het Catalaanse woord voor ‘rivier’ kunnen zijn…

Ríu Ríu Chíu
is in de loop der tijd een redelijk bekend kerstliedje geworden, zelfs
gecoverd door de toendertijd fameuze Monkees, een boy-band uit Amerika
die louter was opgericht om als onderwerp van een populaire
televisieserie. Thema van het liedje is de geboorte van het kindeke
Jezus en de onbevlekte ontvangenis door de maagd Maria die de moeder van
Christus zal worden.
 
Het refrein luidt:

Ríu, ríu, chíu, la guarda ribera,
Dios guardó el lobo de nuestra cordera.

Ríu, ríu, chíu, de ijsvogel,
God beschermt het lammetje tegen de wolf.

Dat laatste zou kunnen slaan op de maagdelijkheid van Maria; de onbevlekte ontvangenis wordt ook genoemd in de tekst:

El lobo rabioso la quiso morder
Mas Dios Poderoso la supo defender
Quísola hacer que no pudiese pecar
Ni aun original esta virgen no tuviera.

De
wolf wilde haar bijten, maar de almachtige God verdedigde haar. Hij
maakte haar zó dat ze niet on zondigen; geen zonde is te vinden in die
maagd. 

De zogenaamde vleeswording van Christus (dat is in
het christelijk geloof het idee dat God mens geworden is in de persoon
van Jezus) wordt ook genoemd:

Éste que es nacido es el Gran Monarca
Cristo Patriarca de carne vestido
Hamos redimido con se hacer chiquito
Aunque era infinito finito se hiciera.

Degen
die geboren is, is de Grote Koning, Christus de Patriarch, in
lichamelijke gestalte. Hij verloste ons toen hij zich klein maakte;
hoewel hij oneindig is maakte hij zichzelf eindig. 

Yo vi mil Garzones que andavan cantando
Por aqui volando haciendo mil sones
Diciendo a gascones Gloria sea en el Cielo
Y paz en el suelo pues Jesús nasciera.

Ik
zag duizend jongens (dat zijn vermoedelijk engelen) die zongen, met
duizend stemmen, vliegend, de herders vertellend of de glorie in de
hemel, en vrede op aarde sinds Jezus geboren is.   Anders
dan de toch vaak wel erg zoetsappige manier waarop Stille Nacht of
White Christmas worden gezonden, leent dit 16e eeuwse kerstliedje zich
voor vrolijk tromgeroffel en feestgedruis. In de weekends rond kerst
2020 hoor je in Vrije Geluiden op NPO Radio 4 steeds een of twee
versies. Laat je weten welke wat jou betreft beslist op de radio moet
klnken? Mail naar vrijegeluiden@radio4.nl