Maria Stuarda

In het eerste bedrijf van Maria Stuarda is die liefde voor de graaf van Leicester de reden waarom Elisabeth de Eerste aanvankelijk enigszins koel blijft jegens een huwelijksaanzoek van de hertog van Anjou. Het zou Engeland en Frankrijk samenbrengen, maar Elisabeth twijfelt nog. Die twijfel gaat ook richting een andere kwestie: Talbot en de hovelingen pleiten voor vrijlating van de gevangen gezette Maria Stuart. Cecil daarentegen vraagt om haar dood. Elizabeth vreest Maria’s invloed, maar zou eigenlijk ook graag clementie hebben.
Als de graaf van Leicester onverschillig reageert op haar besluit om het aanzoek van Anjou te accepteren, wordt Elisabeth kwaad. Ze trekt zich terug. Talbot vertelt Leicester dat hij bij Maria geweest is: ze wil Elisabeth spreken. Een portret van Maria doet de liefdesgevoelens van Leicester opflakkeren.
Elisabeth is ontroerd door een brief van Maria, al vreest ze haar aanspraken op de troon. Ze laat zich, half door jaloezie gedreven, door Leicester overhalen Maria te ontmoeten bij het kasteel Fotheringay.

In het tweede bedrijf treffen Maria daar met haar vertrouwelinge Hannah Kennedy. Maria verlangt naar vrijheid en naar het Frankrijk van haar jeugd. Geluiden van een jachtpartij in de verte vervullen haar met vrees voor de ontmoeting met haar nicht Elisabeth. De graaf van Leicester zegt haar echter niets te vrezen, zolang ze zich onderdanig opstelt. Hij betuigt zijn steun en liefde.
Elisabeth blijkt bij aankomst echter onbuigzaam en hooghartig. Het gesprek tussen de twee koninginnen vlot niet en – hoe menselijk – Maria draait van onderdanig naar kritisch: heeft Elisabeth, een ‘vuile bastaard’ eigenlijk wel recht op de troon? Elisabeth beveelt haar mannen om Maria gevangen te zetten.

In de derde akte zijn we terug in Westminster, waar Cecil Elisabeth aanzet tot het ondertekenen van het doodvonnis van Maria Stuart, voordat Maria een gelukte aanslag op Elisabeth weet te organiseren. Leicester vraagt om genade voor Maria, maar de jaloerse Elisabeth geeft hem opdracht de onthoofding van zijn geliefde bij te wonen.
In kasteel Fotheringay brengt Cecil Maria het bericht van haar doodvonnis. Maria weigert een Protestantse dominee, maar graaf Talbot, tevens katholiek priester, neemt haar de biecht af. Ze voelt zich belaagd door de geesten van haar overleden echtgenoot Henry Darnley en haar secretaris Rizzio. De eerste is onder suspecte omstandigheden vermoord en de tweede is voor haar ogen omgebracht. Talbot hoort Maria’s biecht en geeft haar absolutie.
Dan maakt ze zich klaar voor de executie. Het koor beschrijft de verschrikkingen van de executieplek. Maria vraagt of Anna Kennedy haar mag begeleiden en Cecil staat dat toe. Ze bidt vervolgens tot God en vergeeft haar nicht Elisabeth. Ze spreekt de hoop uit dat Engeland niet zal worden getroffen door God’s woede. Bij de derde van drie kanonschoten loopt ze met Anna en Talbot naar haar executie.

Tekst: Hein van Eekert