Dvořáks ‘Uit de Nieuwe Wereld’ & Duke Ellington

Jazzy klanken uit Amerika

Het is een echte 'jazz standard' geworden: Sophisticated Lady van Duke Ellington. Dit oorspronkelijk instrumentale nummer uit 1932 leent zich duidelijk voor een orkestversie, zo laat het Nederlands Philharmonisch horen. Ellington vertelde ooit: "George Gershwin vertelde ooit dat hij wou dat hij de bridge in Sophisticated Lady had geschreven. Dat maakte me heel trots."

Gerswhin heeft zelf echter ook prachtige muziek gecomponeerd. Zo is Rhapsody in blue voor piano en orkest één van zijn bekendste muziekstukken. De langgerekte glissando voor klarinet aan het begin is wereldberoemd geworden. De Turkse pianist Fazil Say neemt de pianopartij voor zijn rekening; het Nederlands Philharmonisch laat zich van zijn meest jazzy kant horen.

Say is naast pianist ook componist. In zijn muziekstuk Silence of Anatolia schetst hij een sfeerbeeld van het oeroude schiereiland Anatolië, wat vandaag de dag een groot deel van Turkije beslaat.

Waarom heet Dvořáks Symfonie nr.9 'Uit de Nieuwe Wereld'?

Wist je dat de Tsjechische componist Antonín Dvořák in Amerika is geweest? Eind negentiende eeuw kreeg hij een brief van het conservatorium in New York: of hij niet alleen directeur wilde worden, maar ook Amerikaanse componisten kon helpen om een nationale muziekstijl te creëren. Dvořák ging de uitdaging aan en slaagde. In Amerika hoorde hij de traditionele muziek van de inheemse bewoners en Afro-Amerikanen. Dit maakte zo'n indruk op de componist, dat hij zijn collega's aanspoorde deze rijke bron als inspiratie te gebruiken voor hun eigen muziek. Dit deed hij ook in zijn Negende symfonie, waarin hij naar eigen zeggen "groeten en indrukken uit de Nieuwe Wereld" wilde verklanken.

Dat de Bulgaarse dirigent Delyana Lazarova affiniteit heeft met muziek uit Oost-Europa, zoals die van Dvořák, is duidelijk te horen in deze concertopname met het Nederlands Philharmonisch.